Quê hương(Tản mạn)

  
 Tôi sinh ra và lớn lên tại một xóm nhỏ ven sông Hồng,nằm dưới chân cầu Long Biên và sát kề bên Bến Nứa (bến xe phía bắc thời bao cấp, nay rời sang bến xe Gia Lâm)

  Sông Hồng ôm lấy phía đông xóm, một hồ nước khá lớn bao quanh toàn bộ phía tây bị chia đôi bởi một con đường nhỏ lát ba viên gạch bê tông chừng hơn hai mét dẫn lên Bến Nứa khiến cho xóm tôi tựa một cái cù lao nhỏ.

  Nếu đi vòng lên Bến Nứa thì khá mất thời gian nên không biết từ khi nào trên cái hồ đó có một căn lều lúp xúp nổi trên một bè nứa bồng bềnh - nơi cư ngụ của hai bà cụ già chừng bảy tám mươi tuổi và một cô gái chừng ngót ba mươi tuổi chưa chồng.Họ làm nghề chở đò ngang phục vụ cư dân xóm qua lại và thế là nghiễm nhiên và có lẽ duy nhất giữa lòng Hà Nội, quê tôi có sông sâu ,lũy tre,bến nước và con đò sang ngang.

 " Phúc Xá có hồ nước trong veo
   Thuyền con -  cô gái đẩy mái chèo
   San sát mái nhà ven đê cũ
   Hè về...nước lũ cuốn dâng theo"
   (Bốn câu thơ này do người anh thứ hai của tôi "Xuất khẩu thành thơ" trong lúc ngẫu hứng)

 Khỏi phải nói lũ trẻ chúng tôi sung sướng và hạnh phúc nhường nào khi chiều xuống lao bổ xuống hồ nước mát lạnh bơi lội chơi đùa thỏa thích cho tới tối mit mới kéo nhau về mà không tốn một xu nào . Hồi đó đi bơi ở bể bơi Quán Thánh vé hai hào một "tăng" chỉ vỏn vẹn có mười lăm phút đồng hồ là tiếng còi bảo vệ lại rít lên xé tai, mọi người lục tục ra khỏi bể và lại xếp hàng nộp vé vào bể "tăng" mới và tôi cũng hơn một lần nếm mùi quả bóng cao su đau rát của bảo vệ bể bơi ném chúng đầu vì "can tội" nấn ná thêm vài giây.

 Cái hồ ấy mang tên xóm tôi - Hồ Phúc Xá - Rõ ràng là "hồ Phúc Xá" chứ không phải là "hồ Nghĩa Dũng" hay "hồ Phúc Tân" nên đương nhiên lũ trẻ ở hai xóm kề bên là Phúc Tân và Nghĩa Dũng có đến bơi "nhờ" cũng phải "đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên" chứ không dám chơi bời gào hét hết mình như lũ trẻ Phúc Xá - Điều  này cũng khiến lũ trẻ Phúc xá (trong đó có tôi) "rất đỗi tự hào".

 Hồ Phúc Xá còn chứa trong lòng bao điều kỳ thú....đó là những con chai chai to cỡ bàn tay người lớn nằm im lặng dưới lớp bùn sâu, những con ốc vặn âm thầm bám đầy những cái cọc ngâm dưới nước mà khi nhẹ nhàng lặn xuống dùng hai tay tuốt ngược từ đáy cọc lên thì được cả một vốc tay đầy ốc , những chú cua càng đen bóng lóp ngóp trên những bè rau muống và ...cá đủ các loại từ sông Hồng tràn vào mỗi mùa nước lũ rồi cư ngụ lại từ năm này qua năm khác, những con chép chừng bốn, năm ký mà chúng tôi câu được hàng ngày không làm cho người lớn quê tôi mảy may một chút ngạc nhiên.

 Vì nằm giữa hai bên sông hồ nên lũ trẻ quê tôi ...tự nhiên biết bơi.Nhớ hôm đầu tiên tôi lao xuỗng sông bơi được mấy sải mới chìm....sướng quá chạy về nhà khoe"ba ơi con bơi được mấy sải rồi" ba tôi không những đã không ngạc nhiên khen ngợi mà còn "tặng" luôn cho tôi mấy cái bợp tai như trời giáng cùng với một vườn hoa cà hoa cải và đom đóm bay rợp trời,tôi nhanh chân chạy ra đường còn nghe ba tôi quát nạt ầm ầm phía sau " bận sau mày còn ra sông thì liệu hồn cái mông" . Tôi hiểu ông ám chỉ những "con lươn' nằm chồng chéo lên nhau mà ông đầy kinh nghệm và thừa khả năng tạo ra trên mông tôi bằng cái thước thợ may - thứ đồ nghề mà ông luôn sẵn có vài cái để phòng khi vụt quá tay có gãy thì còn có cái khác để làm việc.

 Ba tôi nổi giận cũng phải thôi bởi chính tôi đã từng tận mắt chứng kiến rất nhiều đứa trẻ , lớn có bé  có trong xóm tôi sau một lần ra sông chơi đùa và không bao giờ quay về nhà nữa.Tôi cũng từng nhìn thấy hai bàn tay bé nhỏ của thằng Khoa (ghẻ) học cùng lớp với tôi chới với trên sóng nước chỉ cách tôi có hơn một với tay và đến khi tôi tìm được cái cành cây chìa ra cho nó thì chỉ còn thấy những lớp lớp sóng đục ngầu với những vòng xoáy lạnh lùng trên dòng nước xiết.

 Người chết trôi hay chết đuối thì không được đưa về nhà nên cái quan tài nhỏ thó bằng gỗ mộc không sơn của thằng Khoa (ghẻ) được để ngay tại bờ sông nơi người ta vớt được xác nó. Mẹ nó thân hình tiều tụy gầy yếu vì lao phổi với hai bàn tay đen đúa như hai cành cây  khô cào cào xuống cát khóc không thành tiếng, cả cái thân hình nhỏ thó run rẩy và khuôn mặt mẹ nó úp sấp trên  cát lạnh  ngọ ngoạy sang bên này bên kia, trông mẹ nó lúc này giống hệt một con sâu rau đang bị đàn kiến tha đi.

  Sau lần đó tôi cũng thấy  sờ sợ không dám bén mảng ra sông nhưng nỗi sợ hãi cũng chỉ giữ chân tôi ở nhà được có hai,ba ngày.

 Tôi luôn nghĩ mình thực sự là một đứa trẻ hạnh phúc  khi được may mắn sinh ra ở một nơi có đầy đủ sông hồ,bãi ngô bến nước,thiên đường của những trò chơi tuổi thơ,lại có cả cây cầu Long Biên nổi tiếng lúc nào cũng đầy ắp xe cộ và luôn luôn ùn tắc vài tiếng vào giờ tan tầm, bởi thời đó cầu Long Biên là huyết mạch giao thông của thập cẩm hằm bà lằng các loại phương tiện,từ bác xích lô ba gác,đến bà đi chợ gánh rong,từ xe tải xe khách cho đến những cái đầu tầu hỏa chạy bằng hơi nước luôn mết mỏi ậm ạch phì phò nặng nề chuyển động trên những thanh tà vẹt bằng gỗ thông dầu cũ nát khiến cây cầu rung chuyển ầm ầm như cối xay lúa.

 Những lúc cầu tắc quả thật đầy thú vị với lũ trẻ xóm tôi. Lũ chúng tôi trèo lên cầu và men theo lan can xem cảnh ùn tắc hỗn loạn, xem bà gánh hàng rau chu chéo vén một bên ông quần lụa rộng thùng thình và nảy tưng tưng như một chiếc lò xo bởi những nếp nhăn tới bẹn, nhảy múa choi choi chửi anh xe thồ vì mắc xọt vào quang bà mà vẫn" nghiến răng đẩy xe như thằng mù"khiến bà xuýt ngã vào gầm xe khách "chết mất mạng". Sướng nhất trong lúc tắc cầu có lẽ phải kể đến  bác xích lô đầy kinh nghiệm,bác đủng đỉnh ngồi trên thùng xe nhâm nhi chén rượu lạc rang,hai cái càng dùng để kéo xe bác khôn ngoan mắc vào sợi cáp phía đuôi xe khách mặc cho chiêc xe khách nặng nề nhích tứng cen ti met lôi theo cả bác và cái xích lô cà tàng cà khổ..... rồi bất chợt tiếng hô "ăn cắp...ăn cắp"...vang lên trên chiếc xe khách chật chội và nóng hầm hập như cái lò than, một gã thanh niên mặc bộ quần áo "pôn pốt" nhảy xuống cầu, chui xuống dưới đường ray ,chui tiếp xuông mố cầu bê tông và  nhẹ nhàng nhảy xuống bãi ngô phía dưới,lũ trẻ chúng tôi chẳng đứa nào bảo đứa nào đồng loạt chui xuống chạy theo gã ăn cắp,chỉ để làm đúng một việc là nhặt chiếc ví mà gã ăn cắp đã nhanh tay lấy hết tiền, xem có tấm ảnh nào đẹp để chơi còn chiếc ví thì để dành đến tối buộc một sợi cước dài vào nấp trong bóng tối và vứt ra đường ,hồi hộp chờ một bác nào đó tưởng ví rơi vội vàng cúi nhặt và.."hấp" chiếc ví tuột khỏi tay bởi một cú giật mạnh ở đầu dây bên kia cùng với những tiếng cười hích ..híc..hi..hi..kìm nén đầy thích thú.

 Trò này tuy vui và hồi hộp nhưng cũng có khi gặp xui xẻo.Ấy là một lần chú Trình công an hộ tịch bỗng như mọc lên từ dưới đất khi bọn tôi mải tán gẫu không để ý;chú Trình nhìn trước nhìn sau không thấy ai liền cúi xuống nhặt.Thằng Toán(ngọng) cầm dây ngồi ngay đơ không dám giật,mấy đứa chúng tôi cũng ngồi im không dám thở mạnh....chú Trình cầm chiếc ví có nối sợi dây cước lên và nhìn vào phía bức tường nơi chúng tôi nấp nói to dõng dạc từng câu "tất cả bọn mày từng thằng ra đây mau".Chúng tôi nhìn nhau ra hiệu với nhau bằng ánh mắt  và đồng loạt..một..hai..ba..ùa chạy tứ phía,chú Trình cũng không đuổi theo mà  chỉ cuộn sợi dây cước vào chiếc ví , nhét vào cái ca táp đeo trên người rồi bỏ đi.

                                                                       **********

 *Cái hồ Phúc Xá nơi tôi từng gắn bó với bao kỷ niệm một thời ấu thơ nay đã trở thành một khu đất phân lô với bao người thập phương đến đây cư ngụ.
 Tôi lang thang trên phần đất duy nhất chưa kịp quy hoạch nơi đây mọc đầy những cỏ lau và dây leo dại, cố xác định lại vị trí ngày xưa , nơi có cái lều nhỏ tròng trành trên sóng nước với ba người đàn bà hai già một trẻ...không chồng...và bến đò xưa..

    Than ôi...!

  "Những người muôn năm cũ
   Hồn ở đâu bây giờ.....????"


                                                                           Tháng 12/2011
                                                                                
                                                                                Đình Hà