Thứ Sáu, 9 tháng 11, 2012

Khách quê (hồi ký)















Đó là những người bạn của bà cô ruột tôi từ Thanh Hoá ra cùng với cô.  Cô ruột của tôi vốn là người Hà Nội , lấy chồng rồi theo chồng về Thanh Hoá và sau nhiều năm cô sống ở đó, trong tiềm thức của tôi đứa trẻ 11 tuổi cô là một người quê Thanh Hoá thực sự .
  Tôi vẫn nhớ như in những lần cô ra Hà Nội,hành trang cô mang theo là vài quả dừa khô gói trong một cái bao tải rách (cái bao tải rách ấy cô sẽ dùng để đựng đầy một bao mì sợi mà ba tôi cho cô khi trở về quê)
 Cô luôn mặc một chiếc áo nâu vá chằng vá đụp và chiếc quần lụa cũng vá đụp vá chằng, hai tay cô luôn xoa vào nhau , hai chân cô cũng xoa vào nhau như thế và mắt cô luôn cúi nhìn xuống đất hoặc liếc ngang thật nhanh về phía ba tôi khi ông cúi xuống rót trà . Tôi biết cô rất sợ ông .

- Năm nay mùa màng thế nào - ba tôi hỏi mà không bao giờ nhìn cô ,có lẽ bởi ông đã quá quen với cái điệp khúc quen thuộc ê a
 -Dạ ....hoa màu năm nay mất trắng cả...mấy bữa rồi sương muối nhiều quá...định mang biếu bác con gà nhưng mới dịch chết toi cả...đàn...
 - Mai tao bảo chị (ý ông nói mẹ tôi) mua cho bao mì sợi rồi về sớm luôn nhá...mà từ bận sau thì ra một mình thôi,ông nói và liếc ánh mắt chán trường về phía  gần chục cái ba lô , bao tải lăn lóc một góc nhà.
 - Dạ đây là mấy người làng đi buôn chè , là cháu ông.... Năng...con của bác cả Vại phó cối ...năm ngoái có ra đây biếu bác gái cái cối đá....nhân tiện ghé thăm sức khoẻ hai bác và các cháu...
 - Thôi rửa ráy chân tay, chuẩn bị đi mà ăn cơm  - Ba tôi nói và cắm cúi đạp nhanh hơn cái bàn đạp máy khâu con bướm (nhà tôi có nghề may đồ quân khu rởm bán tại chợ Nguyễn Thiệp thời bao cấp)
 Tôi biết rất rõ khi cô tôi cun cút đi về phía cái thùng phuy Liên Xô chứa nước máy đặt ở góc sân thì lần nào ba tôi cũng bỏ cặp kính lão xuống bàn máy khâu ,  rút một điếu thuốc lá Sông Cầu và bật diêm châm sau khi đã lấy miếng vải phin màu bộ đội  ngâm nước cơm đã khô queo  chấm chấm mắt và lau lau cặp kính ( ba tôi thuờng mua loại vải phin trắng mỏng như vải xô , đem nhuộm màu bộ đội rồi dùng nước cơm "hồ" cho vải cứng sau đó  là phẳng rồi đem cắt may thành quần áo bộ đội, mẹ tôi thì mang ra chợ bán buôn cho con buôn tỉnh lẻ,. Loại quần áo mà ba  tôi "sản xuất" ra chỉ cần giặt một nước thôi là lại trở về với thời nguyên thuỷ của nó).Những lúc cô  tôi đi xuống sân như thế ba tôi thường châm điếu thuốc đến bốn năm lần mới cháy.
 Rồi bữa cơm tối cũng được bầy ra trên chiếc chiếu giữa sân, có trứng vịt  rán thìa là, có rau cần  xào và có cả thịt ba chỉ rang cùi dừa ( Tôi biết mẹ tôi đã phải rất vất vả để xoay sở những món xa xỉ này  nh­­ưng  món tôi khoái nhất là món cùi dừa rang cháy cạnh  mà cô tôi mang từ Thanh Hoá ra)
 - Mời bác xơi ạ  - một ông khách mà tôi chả bao giờ nhìn thấy trên  đời này gắp miếng trứng rán được cắt vát hình chữ v thả vào bát ba tôi.
 - Mời bác cứ tự nhiên ạ, tôiđang hút dở điếu thuốc - ba tôi nói và rất nhanh tay gắp lại miếng trứng vào bát của ông khách lạ kia.
 Cứ gắp đi gắp lại ba bốn lần như thế ,sau vì có lẽ  quá nể ba tôi nên ông khách kia đành nhượng bộ để miếng trứng rán nằm tơ hơ trên cái bát trống không của mình với vẻ mặt rất no nê bất cần, ông không ăn ngay mà chống đũa hỏi chuyện ba tôi trong khi cái yết hầu của ông cứ chạy lên chạy xuống trên cái cổ đỏ lừ gân guốc như gà chọi.
 -Các bác ở ngoài này sướng thật, hễ chạy ào ra chợ một cái là có tất - Ông cười ra vẻ thoải mái lắm ...cứ như nông dân chúng em thì phải trồng , phải nuôi hàng năm trời mới có ăn ...chưa kể mất mùa ....  Ông khách lạ ngừng nói rồi gắp miếng trứng rán lên dập dập mạnh hai ba lần vào bát nước mắm mặn chát nổi lều phều vài miếng ớt rồi bỏ tọt vào miệng ông vừa nhai nhồm nhoàm vừa với tay vớ chén rượu tợp một ngụm to.
 - Mời bác xơi..bác xơi đi ạ....ông khách lạ lại gắp cho mẹ tôi một miếng thịt ba chỉ cháy cạnh - Nhà quê chúng em là không làm khách đâu nhé - ăn đi cháu , ăn đi mày - Miệng nói tay ông gắp cho tôi một miếng thịt ba chỉ đầy mỡ bầy nhầy.
  Chả hiểu sao hôm đó tôi thù và ghét ông khách quê ấy đến vậy..? có lẽ cũng bới ông  không hiểu tôi đang thích ăn dừa mà ông lại vô duyên gắp cho tôi miếng thịt ba chỉ (tôi vốn không ăn đựơc thịt mỡ mặc dù thời bao cấp thịt là món xa xỉ) Hay vì tôi nhiễm căn bệnh của ba tôi..."ghét khách nhà quê"...? Nhưng lý do chính có lẽ là tôi thực sự ghét câu "mày"
 Cháu không ăn đâu, bác thích thì đi mà ăn - tôi nói rồi gắp ngay miếng thịt ba chỉ rang cháy thả mà như ném vào bát ông khách lạ.
 - Hà.....hư con...ba tôi nói khẽ nhưng mắt thì gườm tôi rất nhanh.
 Tôi cúi mặt  xuống bát ăn nhỏ nhẹ nhưng từ trong sâu thẳm của  một đứa bé mười một tuổi bị ba mắng, mà lại bị mắng bới mấy vị khách quê mùa không mấy thân thiện này nữa, phải trả thù một phen mới đựơc....Tôi cắm cúi ăn một hơi hết bát cơm rồi đứng nhanh dậy.
 -Con xin phép ba mẹ , con xin phép các bác ,con thôi ạ!
 Ra đến ngoài cửa tôi vãn nghe trong nhà có tiếng lao xao - "cháu nhà bác ngoan quá...ngoan quá ạ.
 Tôi cắm đầu cắm cổ chạy một mạch ra bờ sông Hồng, vứt mình lên thảm cỏ quen thuộc , ngắm sông Hồng đỏ nặng phù sa , nghe tiếng sóng rạt rào trong tiếng gió thổi ..u...u ...man mác bên tai, nhắm mắt lại và....nghĩ cách trả thù...rồi   chợt nhớ ....
 Ông khách đó khi đến nhà tôi có mang theo một con cò được nhốt rất kỹ trong một chiếc lồng phủ đầy lá cây, con cò ấy quan trọng thế nào trong lòng ông khách nọ thì tôi không biết, chỉ biết rằng khi tôi mon men đến gần cái lồng , định vén lớp lá lên để xem rõ con cò mặt mũi thật thế nào(tôi chưa từng được nhìn con cò gần đến thế bao giờ) thì ông khách buông ngay chén trà mà ba tôi mới rót còn nóng hổi xuống bàn và chạy xô lại phía tôi.
  -Âý chớ...ấy chớ...nó mà bay mất là cả nhà bác chết đói đấy. Vừa nói ông khách vừa hoảng hốt lấy tay giữ chặt cái lồng lại như thể nếu ông buông ra thì cái lồng sẽ bay vút lên trời và mang theo cả con cò của ông.
 Tôi bật dậy khoái trí vô cùng tay vớ một mảnh  phù sa khô cong như một mảnh sành liệng trên mặt nước chiều đỏ quạch. Mảnh phù sa lướt trên mặt sông, vấp phải những con sóng nhỏ nhảy tang tang như  con thoi loi vài cái rồi  tan chìm vào nơi đã mang nó đến đây.
 Đêm đó gió mùa đông bắc thổi về đem theo giá buốt và mưa phùn của những ngày cuối năm, ba tôi co ro trong chiếc áo bông bạc màu dậy trước  xuống bếp nhóm lửa đun ấm nước rửa mặt và pha trà , mẹ tôi cũng dậy ngay sau đó lặng lẽ lôi mảnh vải mưa trong có bọc chừng hai muơi cân mì sợi rồi như mọi lần lấy cái bao tải rách mà cô tôi  đã dùng để đựng những quả dừa khô ra ,trút toàn bộ số mỳ vào đó trong tiếng thở dài ...
 Ngọn lửa ấm áp nhẩy nhót xua đi phần nào cái giá lạnh của những ngày cuối đông...Ba tôi với tay lấy cái xanh ( Một dụng cụ nấu ăn đa năng của thời bao cấp nửa như cái chảo , nửa lại giống cái nồi) treo bởi một chiếc đinh trên cột bếp xuống, ông mở chạn lấy âu mỡ,tiếp đó dùng đôi đũa tre đen cháy hớt nhẹ một một cái vào lớp váng mỡ quánh đặc đông cứng phía trên và sau đó là mùi hành phi thơm đến nhức nhối khiến  từng kẽ chân răng ứa nước tràn xuống luỡi và đổ xối xả xuống cái dạ dày trống rỗng kêu lọc ọc...lọc ọc.. và cuối cùng là một nồi mì sợi bốc hơi nghi ngút được đặt lên chiếc chiếu hoa trải giữa nhà....chừng đó thôi cũng đủ để thức tỉnh gần chục giấc mơ ngả nghiêng theo nhiều chiều trên ba chiếc chiếu gần kề sát đó.
  Mọi nguời lục tục gọi nhau dậy cho kịp chuyến tàu đêm, tiếng xịt mũi, tiếng ho khan xen lẫn tiếng điếu cầy rít lên sòng sọc, rồi tất cả ngồi quây quần bên xanh mỳ với những chiếc tô to bốc hơi nghi ngút và những tiếng xì xụp lan dần trong đêm đông tĩnh lặng cùng tiếng nói chuyện rì rầm khe khẽ.
 Tôi cứ nằm im trong chăn ấm lòng hồi hộp vô cùng, cho tới khi có tiếng kêu thảng thốt.
  - Ối giời ôi....! Mèo nó bắt mất con cò  của em rồi.....
  Tôi kéo chăn chùm kín đầu tim đập mạnh liên hồi.
  - Sao mèo lại bắt được.- Ba tôi thắc mắc- Tôi nằm ngay bên cạnh có thấy nó giãy dụa gì đâu!!??
  -Mất con cò này thì cả nhà em chết đói bác ơi! ông khách nói như khóc .Nó là con cò mồi em nuôi lâu lắm rồi, em vốn chỉ trông vào nghề bẫy cò, mùa màng mất sạch mấy năm nay rồi bác ơi!
 - Khổ quá thế bác mang nó theo làm gì? Ba tôi nói giọng vô cùng ái ngại.
 - Để ở nhà sợ các cháu nhỏ không trông được nên em mới mang nó theo...thôi thế là tai hoạ...ông khách phân trần vẻ khổ sở vô cùng.
  Mưa mỗi lúc một nặng hạt , mọi người sắp xếp hành trang ra về trong không khí buồn bã , cô tôi đội lên đầu bao mì sợi như thuờng lệ, mọi người lấy áo mưa ra quàng lên vai tiếng áo mưa va vào nhau loạt soạt,loạt soạt lẫn những tiếng thở dài ...
  - Bác cầm mấy đồng này gọi là thêm cho các cháu - Ba tôi giữ chặt tay ông khách và dúi vào tay ông  mấy mấy đồng tiền nhàu nát , giọng  vô cùng ái ngại.
 -Ấy chết thế ra em bắt đền bác ư...? ông khách  giãy  lên mặt hốt hoảng.
 - Là tôi giúp bác một chút cho các cháu thôi - ba tôi khẩn khoản - Mong bác nhận cho.
 - Không ... quyết là em không nhận tiền của bác...chúng em ở quê đói quen rồi vả lại các bác trên này cũng khấm khá gì đâu, được bác cho ăn máy bữa  là tốt lắm rồi - ông khách cương quyết chối từ.
 Tiếng cửa gỗ khép lại trong đêm kèn kẹt lạnh lùng trong tiếng mưa rơi buốt lạnh và tiếng bước chân vội vã  xa dần...
                                       ...............................................
 Tôi cúi xuống gạt búi cỏ gà rậm rạp để lộ tấm bia đục bằng đá nhám nham nhở có ghi hàng chữ :Ông Trần văn Cúi ...tạ thế ngày...tháng ...năm....
  Rót một ly rượu nhỏ trong khói nhang buồn giữa một buổi chiều cuối thu se lạnh cuối nghĩa trang của một ngôi làng nhỏ vắng teo , xơ xác, gió xác xao lật lật mấy chiếc là khô va vào nhau lạt xạt như tiếng những chiếc áo mưa đêm nào.
  -Ta về thôi anh! Bố em mất thế mà hơn chục năm rồi , hồi bố mất em mới có sáu  tuổi - Cô gái có đôi má bầu bĩnh và đôi mắt ướt buồn nói với tôi trong tiếng thở dài.
- Ừ ...thế mà đã gần hai mươi năm.....tôi nói và tránh cái nhìn tò mò của cô bé.
 - Gần hai muơi năm là sao anh? cô ngước đôi mắt trong veo tựa một hồ nước cuối thu hỏi tôi vẻ ngạc nhiên.
  - Em ngồi xuống đây cùng anh, Tôi nói và kéo tay cô bé ngồi xuống bên ngôi mộ nhỏ , nhấp một ngụm rượu trong gió thu se lạnh, mắt nhìn xa xa về phía cuối con đường nhỏ ngoằn ngoèo dẫn tới ngôi làng heo hút.
   Hôm ấy là một ngày cuối đông.....bằng một giọng trầm buồn tôi khe khẽ kể.....

                                                                 Hà Nội đêm tháng 1/ 2010

                                                                                  Đình Hà

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét